Chuyên mục Glossary: Total Rewards

ESOP là viết tắt của Employee Stock Option Plan hoặc Employee Stock Ownership Plan.

Việt Nam mình hay gọi là cổ phiếu thưởng, cổ phiếu ưu đãi hay quyền chọn mua cổ phiếu dành cho CBNV.

Mục đích của việc này là chia sẻ cho CBNV cùng sở hữu công ty, để họ dấn thân và trung thành hơn.

Nhưng nó chỉ có tác dụng với các lãnh đạo cấp cao, được chia sẻ một số lượng cổ phiếu đủ lớn.

Mặt khác, ESOP cũng là một hình thức lách thuế TNCN cho các lãnh đạo, vì thuế chuyển nhượng cổ phiếu chỉ 0.1%, nhỏ hơn rất nhiều nếu trả thưởng bằng tiền mặt.

Để hiểu hơn về ESOP, chúng ta cứ hình dung đơn giản như thế này:

• Cổ phiếu thưởng: Công ty thưởng cổ phiếu cho CBNV thay vì thưởng bằng tiền. Nếu công ty đã niêm yết thì dựa vào giá cổ phiếu trên thị trường để thưởng. Còn công ty chưa lên sàn thì dựa vào định giá cổ phiếu (lấy tổng giá trị DN chia cho tổng số cổ phần dự định phát hành).
• Cổ phiếu ưu đãi: Công ty bán cổ phiếu cho CBNV một giá ưu đãi hơn rất nhiều so với giá thị trường.

Ví dụ: Giá thị trường là 80K/CP thì bán ưu đãi cho CBNV là 10K/CP chẳng hạn.

• Quyền chọn mua cổ phiếu: CBNV được quyền chọn mua hoặc không mua cổ phiếu trong tương lai với một giá ấn định trước.

Ví dụ: Ngày hôm nay thỏa thuận CBNV được mua 100.000 CP trong 5 năm tới với giá 20K/CP. CBNV có quyền lựa chọn mua hoặc không mua, mua tại thời điểm nào trong thời gian thỏa thuận.

ESOP là một hình thức đãi ngộ có từ lâu đời và được nhiều công ty nổi tiếng trên thế giới áp dụng.

Ví dụ như Coca cola, Pepsi, Yahoo, Apple, Microsoft, IBM… Ở Việt Nam, Thế giới di động đã triển khai cả chục năm nay và rất thành công.